Czy pierwsi chrześcijanie święcili niedzielę?

Interesuje nas zwłaszcza okres bezpośrednio po zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa. Jeżeli Apostołowie, a z nimi cały Kościół święcili Sabat, to dowody tego muszą się znajdować zwłaszcza w księdze Dziejów Apostolskich. A jeśli oni święcili niedzielę, dowodów tego należy także tam należy poszukiwać. – I księga Dziejów Apostolskich jednoznacznie pokazuje, że jedynym dniem, w którym Apostołowie wciąż byli zaangażowani w tygodniowej służbie Bożej, była SOBOTA, siódmy dzień tygodnia.

W trzynastym rozdziale czytam, że gdy ap. Paweł i jego towarzysze odwiedzili Antiochię w Pisydii, „w dzień sabatu weszli do synagogi i usiedli” (w. 14), a potem zostali zaproszeni do przemówienia, co wykorzystali na zwiastowanie Ewangelii. Następnie czytamy, że po skończonym nabożeństwie zostali poproszeni, „aby i w następny sabat opowiedzieli im o tych sprawach”(w.42), a „w następny Sabat zebrało się całe miasto, aby słuchać Słowa Bożego” (w. 44).

Na podkreślenie zasługuje fakt, że słuchaczami Apostołów byli nie tylko rodowici Żydzi, ale także prozelici (w. e. 43), czyli nawracający się do Jedynego Boga poganie.

Gdyby Kościół apostolski zaniechał święcenia Sabatu i zaczął święcić niedzielę, była to doskonała okazja, aby powiedzieć tym ludziom, żeby przyszli na zgromadzenie nazajutrz – w niedzielę, a nie w <żydowski>, nieważny już Sabat. Czy jednak tak się stało? Czy Apostołowie zaprosili tych ludzi na nabożeństwo w niedzielę?… Czy ogłosili, że Sabat został pozbawiony rangi dnia świętego?… – Oczywiście, nie. Z tej prostej przyczyny, że myśl o święceniu pierwszego dnia tygodnia była im zupełnie obca.

Oni wiedzieli, że tak jak Bóg się nie zmienia (Mal 3,6) i Jezus Chrystus jest wciąż taki sam (Hbr 13,8), tak i Boże Prawo, będące fundamentem Bożego tronu (Ps 89,15), również się nie zmienia (Ps 111,7-9), a Sabat, upamiętniający cudowne dzieło Stworzenia (Ps 111,4; por. 2 Mjż 20,11) – niezmiennie pozostaje tygodniowym dniem świętym!

Z kolei w rozdziale szesnastym księgi Dziejów, znajdujemy informację, że pierwszy Sabat na kontynencie europejskim, posłańcy Jezusa spędzili również na nabożeństwie: „A w dzień sabatu wyszli za bramę nad rzekę, gdzie, jak sądziliśmy, odbywały się modlitwy, usiedliśmy i rozmawialiśmy z niewiastami, które się zeszły” (w. 13).

W DzAp 17,2 czytamy, że w Tesalonice, „gdzie była synagoga żydowska, Paweł według zwyczaju swego poszedł do nich i przez trzy sabaty rozprawiał z nimi na podstawie Pism”. A potem przybył do Koryntu i „w każdy sabat rozprawiał w synagodze i starał się pozyskać zarówno Żydów, jak i Greków” (DzAp 18,1-4).

Wersety mówiące o pierwszym dniu tygodnia

W Nowym Testamencie znajduje się kilka – dokładnie osiem – wersetów mówiących o pierwszym dniu tygodnia: Mt 28,1; Mk 16,1.2.9; Łk 24,1; Jan 20,1.19; DzAp 20,7; 1 Kor 16,2. – Jeżeli więc istnieje jakikolwiek dowód biblijny uzasadniający święcenie niedzieli, to musi się on znajdować w tych właśnie wersetach.

Pierwsze sześć z tych wersetów, zapisanych w Ewangeliach, mówią nam o owym pamiętnym, pierwszym dniu tygodnia, w którym Pan Jezus Chrystus ukazywał się swoim naśladowcom po Zmartwychwstaniu. Warto podkreślić, że zostały one napisane przez ewangelistów w dwadzieścia, do sześćdziesięciu lat po zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa. Gdyby zatem pierwszy dzień tygodnia, a więc niedziela, stał się dla chrześcijan dniem świętym na pamiątkę zmartwychwstania Zbawiciela, i wszedł do praktyki chrześcijańskiej, wówczas jest oczywiste, że ci pierwsi historycy chrześcijaństwa, musieliby poczynić w tej sprawie określone wzmianki.

Daremnie jednak szukalibyśmy w Ewangeliach takich wzmianek. Aby się o tym przekonać, wystarczy uważnie przeczytać wskazane wersety. Żaden z nich nie zawiera jakiejkolwiek informacji (ani nawet aluzji!), z której mogłoby wynikać, że pierwszy dzień tygodnia stał się Dniem Pańskim na pamiątkę i cześć zmartwychwstania Pana, lub że chrześcijanie święcili lub powinni święcić niedzielę. A dwa fragmenty – Mk 16,1.2 i Łk 23,56; 24,1 – wykazują wprost, że niedziela nie może być dniem odpocznienia, gdyż prawdziwy Dzień Pański, Sabat (Mk 2,28), już minął, gdy niewiasty przyszły do grobu o świcie pierwszego dnia tygodnia. Co więcej, wykonały one pierwszego dnia tygodnia, w niedzielę pracę, od której powstrzymały się w świętym sobotnim dniu!

Wersety te nie tylko więc nie dowodzą świętości niedzieli, ale dobitnie potwierdzają świętość Bożego dnia odpoczynku – Sabatu!

Niektórzy wskazują na werset Ewangelii Jana 20,19 sugerując, że uczniowie zebrali się pierwszego dnia tygodnia na nabożeństwo.

Ale jest to domniemanie zupełnie bezpodstawne.

Z opisu Ewangelii Marka 16,9-13 dowiadujemy się, że uczniowie nie mogli się zebrać, aby święcić niedzielę na pamiątkę zmartwychwstania Jezusa Chrystusa z tej prostej przyczyny, że wtedy oni jeszcze nie wierzyli w Jego zmartwychwstanie! Nie zeszli się więc w specjalnym celu religijnym, ale – jak trzeźwo zauważa jeden z komentatorów biblijnych – „pełni obaw przed Żydami zeszli się na wieczerzę w owym mieszkaniu, a wtedy Chrystus zjawił się, by zganić ich niewiarę (Mk 16,14)”!

Czasami jest też wygłaszana opinia, że Pan Jezus Chrystus od chwili zmartwychwstania aż do Swego wniebowstąpienia, zbierał się z uczniami pierwszego dnia tygodnia na nabożeństwa, co niejako automatycznie uświęciło niedzielę…

Ale i ta opinia jest nieprawdziwa, gdyż brak jakiegokolwiek dowodu biblijnego, który by to potwierdził. Wyjaśniłem już powyżej, że Jego pierwsze spotkanie z uczniami w pierwszym dniu tygodnia (Jan 20,19), nie miało takiego charakteru. Także drugie spotkanie nie miało na celu uświęcenia niedzieli, ale przekonanie niewierzącego w Chrystusowe zmartwychwstanie Tomasza (Jan 20,24-28). A po raz trzeci Jezus spotkał się z uczniami, gdy łowili ryby (Jan 21,1-14).

Kolejny werset, to 1 Kor 16,1.

Zwolennicy święcenia niedzieli sugerują, że zgodnie z nakazem ap. Pawła „składka na świętych” miała być praktykowana podczas nabożeństw w pierwszym dniu tygodnia.

Ale tego nie mówi wskazany werset. Apostoł zaleca natomiast, aby „pierwszego dnia w tygodniu” każdy wierzący„odkładał u siebie” – a więc w swoim domu, gdy planuje tygodniowy budżet – to, co może zaoszczędzić, i potem ofiarować biednym. W ten sposób wcześniej zgromadzone środki będą gotowe, aby gdy Paweł przybędzie do Koryntu, mógł je otrzymać i przekazać potrzebującym.. Werset podkreśla osobiste („u siebie”) odkładanie pieniędzy, a nie wspólne– zbiórki w zborze. Interesująco precyzuje to czeski przekład ekumeniczny: „Pokus jde o sbirku pro cirkev w Jeruzaleme, delejte to podle pokynu, ktere jsem dal cirkvim w Galacci. W prwni den tydne necht każdy z vas da stranou, co może postradat, aby sbirka nezacala teprve, aż k vam prijdu”.

Nabożeństwo w Troadzie

Nie ma najmniejszych wątpliwości, że werset DzAp 20,7 nawiązuje na uroczyste nabożeństwo, jakie miało miejsce„pierwszego dnia po sabacie”. Wziął w nim udział ap. Paweł, który też prawdopodobnie przeprowadził w trakcie tego nabożeństwa obrządek Wieczerzy Pańskiej („łamanie chleba”): „A pierwszego dnia po sabacie, gdy się zebraliśmy na łamanie chleba, Paweł, który miał odjechać nazajutrz, przemawiał do nich i przeciągnął mowę aż do północy…”

Sam fakt przeprowadzenia zgromadzenie religijnego w jakimś dniu tygodnia nie dowodzi, że dzień ten jest święty. A to tym bardziej, że pierwsi chrześcijanie mieli zwyczaj zgromadzania się na „łamanie chleba” w różnych dniach tygodnia, albo wprost codziennie (por. DzAp 2,42-47).

Ale werset DzAp 20,7 zawiera niezwykle ważne dla sprawy informacje, które obalają mit o święceniu przez pierwszych chrześcijan niedzieli.

Najpierw tę, że zgromadzenie w Troadzie odbyło się dlatego, że Paweł „miał odjechać nazajutrz”, i dla zborowników była to ostatnia okazja do spotkania z Apostołem i słuchania jego nauki. Nie jest to więc żaden argument na rzecz <świętości” niedzieli.
Kolejna kwestia, to pora dnia, w której miało miejsce opisane zgromadzenie. Nie wolno przeoczyć, że biblijnie dzień (doba) liczy się „od wieczora do wieczora”, czyli od zachodu słońca jednego dnia, do zachodu słońca dnia następnego (1 Mjż 1,5.8.13.31; 3 Mjż 23,32); por. Mk 1,31). Praktycznie zatem, zgromadzenie w Troadzie mogło mieć miejsce albo zaraz po Sabacie (po zajściu słońca w sobotę wieczorem), albo w poranku pierwszego dnia tygodnia. Jednak informacje autora księgi Dziejów, Łukasza, wskazują jednoznacznie, że rozpoczęło się ono w sobotę wieczorem, i trwało całą noc z soboty na niedzielę. Łukasz pisze bowiem: „A było wiele lamp w sali na piętrze, gdzie się zebraliśmy” (w. 8), a następnie: „Paweł… przeciągnął mowę aż do północy” (w. 7), i potem:„mówił długo, aż do świtania” (w. 11);
Jest znamienne, że kiedy rano zgromadzenie się zakończyło, ap. Paweł wysłał towarzyszące mu osoby do portu, gdzie one wsiadły na statek i odpłynęły do Assos, a on udał się samotnie w liczącą 35 km drogę do tego miasta, gdzie przybył po ok. 7-8 godzinach marszu. A kiedy znów się spotkali, Paweł wsiadł na statek i razem popłynęli do Miletu. – Wszystko to działo się w niedzielę od rana do wieczora. Jest oczywiste, że współpracownicy Apostoła i on sam, mieli z sobą bagaże, że wnieśli je na statek, że musieli opłacić przejazd swój (a potem także Pawła), a wszystko to miało miejsce w pierwszym dniu tygodnia! – Byłoby dziwne, gdyby osoby świadome wszystkich tych realiów, trwały nadal przy tezie, że i ap. Paweł, towarzyszące mu osoby, a także członkowie zboru w Troadzie, święcili niedzielę!… Wszak działo się to około trzydzieści lat po ukrzyżowaniu, zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu Pana Jezusa Chrystusa. – Czy jest do pomyślenia, żeby ap. Paweł – gdyby święcił niedzielę, układał na ten dzień plany tak uciążliwej podróży dla siebie i współpracowników (por. Iz 58,13.14)…?!

Nie ma wątpliwości, że pierwsi chrześcijanie znali i zachowywali tylko jeden dzień święty, i że dniem tym była sobota (Sabat Pański), dzień ustanowiony przez Pana Boga przy Stworzeniu świata (1 Mjż 2,1-3).

A oto zsumowanie faktów, o których mówiłem powyżej:

W całym Nowym Testamencie nie ma ani jednego wersetu, w którym pierwszy dzień tygodnia (niedzielę)nazwano by „Sabatem”, lub „dniem świętym”.
Nie ma w całym Piśmie Świętym ani jednego wersetu, który ustanawiałby niedzielę tygodniowym dniem świętym.
Nie istnieje żaden werset, na podstawie którego można byłoby dowieść, że Bóg Ojciec albo Pan Jezus Chrystus uznał kiedykolwiek niedzielę za „dzień święty”.
Żaden tekst Pisma nie zakazuje pracy w niedzielę. W całej Biblii mowa jest o pierwszym dniu tygodnia, jako o zwykłym dniu roboczym, i od początku jest on nazwany „pierwszym dniem tygodnia”.
Ani Pan Bóg, ani Pan Jezus Chrystus, ani Aniołowie, ani Boży ludzie w historii, ani natchnieni autorzy ksiąg biblijnych, nie nazywali nigdy niedzieli dniem świętym.
Żaden z patriarchów i proroków, podobnie jak żaden Apostoł Jezusa Chrystusa, nigdy nie święcili pierwszego dnia tygodnia.
Święcenie niedzieli zostało ustanowione przez ludzi, którzy zlekceważyli Boże Prawo, a stało się to po okresie apostolskim – (o czym napiszę nieco później)…

c.d.n.